Google trả giá đắt vì “lén lút” theo dõi người dùng
“Gã khổng lồ” công nghệ Google vừa phải “ngậm bồ hòn” chi gần 1,4 tỷ USD (tương đương khoảng 32 nghìn tỷ đồng) để dàn xếp với bang Texas, Mỹ, liên quan đến cáo buộc vi phạm quyền riêng tư của người dùng. Vụ việc này xoay quanh những vấn đề nhức nhối về chế độ ẩn danh (Incognito), lịch sử vị trí và việc thu thập dữ liệu sinh trắc học. Mặc dù Google vẫn một mực phủ nhận mọi hành vi sai trái, nhưng khoản tiền bồi thường khổng lồ này là một “cái tát” mạnh vào uy tín của công ty. Vậy, sự thật đằng sau vụ bê bối này là gì? Liệu chế độ ẩn danh có thực sự “ẩn danh” như chúng ta vẫn nghĩ? Và người dùng Việt Nam có nên lo lắng về vấn đề này? Hãy cùng đi sâu vào phân tích.
Bộ trưởng Tư pháp bang Texas, ông Ken Paxton, đã công bố thỏa thuận dàn xếp, nhấn mạnh rằng không một tập đoàn công nghệ nào được phép đứng trên luật pháp, đặc biệt là ở Texas. Theo ông Paxton, Google đã thực hiện hàng loạt hành vi vi phạm quyền riêng tư nghiêm trọng, bao gồm:
- Bí mật theo dõi vị trí người dùng: Ngay cả khi người dùng đã tắt tính năng theo dõi vị trí trên thiết bị, Google vẫn âm thầm thu thập dữ liệu vị trí của họ.
- Giám sát các tìm kiếm cá nhân: Google lưu trữ và phân tích lịch sử tìm kiếm của người dùng, từ đó xây dựng hồ sơ chi tiết về sở thích, thói quen và mối quan tâm của họ.
- Thu thập dữ liệu sinh trắc học trái phép: Google bị cáo buộc thu thập dữ liệu sinh trắc học nhạy cảm như bản ghi giọng nói và đặc điểm khuôn mặt thông qua các dịch vụ của mình mà không có sự đồng ý rõ ràng từ người dùng.
- “Đánh lừa” người dùng về chế độ ẩn danh: Chế độ ẩn danh (Incognito) của trình duyệt Chrome được quảng cáo là giúp người dùng duyệt web riêng tư hơn, nhưng trên thực tế, Google vẫn tiếp tục thu thập dữ liệu của họ ngay cả khi sử dụng chế độ này.
Những cáo buộc này đã gây ra làn sóng phẫn nộ trong cộng đồng người dùng, đặc biệt là những người quan tâm đến quyền riêng tư cá nhân.
Chế độ ẩn danh: “Bình phong” hay công cụ bảo vệ thực sự?
Chế độ ẩn danh (Incognito) là một tính năng phổ biến trên các trình duyệt web, được thiết kế để ngăn chặn việc lưu trữ lịch sử duyệt web, cookie và dữ liệu trang web. Tuy nhiên, nhiều người dùng đã lầm tưởng rằng chế độ này sẽ bảo vệ họ hoàn toàn khỏi bị theo dõi. Trên thực tế, chế độ ẩn danh chỉ ngăn trình duyệt lưu lại thông tin trên thiết bị của bạn. Nó không ngăn chặn:
- Các trang web bạn truy cập: Các trang web vẫn có thể theo dõi hoạt động của bạn thông qua địa chỉ IP và các kỹ thuật khác.
- Nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP): ISP của bạn vẫn có thể biết bạn đã truy cập những trang web nào.
- Chính phủ: Các cơ quan chính phủ có thể yêu cầu ISP cung cấp thông tin về lịch sử duyệt web của bạn.
- Google (hoặc các công ty khác): Ngay cả khi sử dụng chế độ ẩn danh, Google và các công ty khác vẫn có thể thu thập dữ liệu của bạn thông qua các dịch vụ và công cụ theo dõi tích hợp trên các trang web.
Vụ kiện này đã phơi bày sự thật rằng chế độ ẩn danh không phải là “lá chắn” hoàn hảo như nhiều người vẫn nghĩ.
Google nói gì?
Về phía Google, công ty xác nhận thỏa thuận dàn xếp nhưng phủ nhận mọi sai phạm. Ông José Castañeda, phát ngôn viên của Google, cho rằng vụ kiện gồm có “một loạt cáo buộc lỗi thời” liên quan đến những chính sách mà công ty đã điều chỉnh. Ông cũng bày tỏ sự hài lòng khi vấn đề được giải quyết và khẳng định Google vẫn cam kết tăng cường bảo vệ quyền riêng tư cho người dùng. Đáng chú ý, theo Google, thỏa thuận dàn xếp này không yêu cầu công ty phải thay đổi bất kỳ sản phẩm nào của mình.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng lời giải thích của Google là không thuyết phục. Việc công ty chấp nhận chi một khoản tiền lớn để dàn xếp cho thấy rằng họ ý thức được những rủi ro pháp lý và danh tiếng mà vụ kiện có thể gây ra.
Vụ bê bối của Google là một lời cảnh tỉnh cho tất cả người dùng internet, đặc biệt là người dùng Việt Nam. Trong bối cảnh các công ty công nghệ ngày càng thu thập nhiều dữ liệu cá nhân của chúng ta, việc tự bảo vệ quyền riêng tư trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể thực hiện:
1. Điều chỉnh cài đặt quyền riêng tư
Hãy dành thời gian xem xét và điều chỉnh các cài đặt quyền riêng tư trên các tài khoản Google, Facebook và các dịch vụ trực tuyến khác mà bạn sử dụng. Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân không cần thiết và tắt các tính năng theo dõi vị trí, lịch sử duyệt web và hoạt động trực tuyến.
2. Sử dụng các công cụ bảo vệ quyền riêng tư
Có rất nhiều công cụ và phần mềm có thể giúp bạn bảo vệ quyền riêng tư trực tuyến, bao gồm:
- Mạng riêng ảo (VPN): VPN mã hóa lưu lượng truy cập internet của bạn và che giấu địa chỉ IP, giúp bạn duyệt web an toàn và riêng tư hơn.
- Trình chặn quảng cáo: Trình chặn quảng cáo ngăn chặn các quảng cáo theo dõi và các tập lệnh thu thập dữ liệu trên các trang web.
- Công cụ tìm kiếm tập trung vào quyền riêng tư: Sử dụng các công cụ tìm kiếm như DuckDuckGo, vốn không theo dõi lịch sử tìm kiếm của bạn.
- Ứng dụng nhắn tin mã hóa đầu cuối: Sử dụng các ứng dụng nhắn tin như Signal, vốn mã hóa tin nhắn của bạn để ngăn chặn người khác đọc được.
3. Cẩn trọng với các ứng dụng và dịch vụ miễn phí
“Không có bữa trưa nào là miễn phí”. Các ứng dụng và dịch vụ miễn phí thường thu thập dữ liệu của bạn để đổi lấy việc cung cấp dịch vụ. Hãy đọc kỹ các điều khoản sử dụng và chính sách quyền riêng tư trước khi cài đặt hoặc sử dụng bất kỳ ứng dụng hoặc dịch vụ nào.
4. Nâng cao nhận thức về quyền riêng tư
Hãy tìm hiểu về các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư trực tuyến và chia sẻ thông tin với bạn bè và gia đình. Càng có nhiều người quan tâm đến quyền riêng tư, các công ty công nghệ càng có trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ dữ liệu của người dùng.
5. Hỗ trợ các tổ chức bảo vệ quyền riêng tư
Có rất nhiều tổ chức phi lợi nhuận đang hoạt động để bảo vệ quyền riêng tư trực tuyến. Hãy ủng hộ những tổ chức này bằng cách quyên góp tiền, tham gia các chiến dịch hoặc đơn giản là lan truyền thông điệp của họ.
6. Yêu cầu minh bạch và trách nhiệm giải trình
Hãy lên tiếng yêu cầu các công ty công nghệ minh bạch hơn về cách họ thu thập và sử dụng dữ liệu của bạn. Đồng thời, yêu cầu chính phủ ban hành các quy định chặt chẽ hơn để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng.
“Lách luật” quyền riêng tư: Google cần thay đổi để lấy lại niềm tin
Vụ việc Google “ngậm bồ hòn” chi 32 nghìn tỷ đồng vì bê bối theo dõi người dùng gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc bảo vệ quyền riêng tư cá nhân trong thế giới số. Bài học rút ra là người dùng cần chủ động trang bị kiến thức, công cụ để bảo vệ mình. Đồng thời, Google cần minh bạch hơn trong việc thu thập, sử dụng dữ liệu, thay đổi chính sách để lấy lại niềm tin từ cộng đồng. Chỉ khi đó, “gã khổng lồ” mới có thể giữ vững vị thế của mình trên thị trường công nghệ đầy cạnh tranh.
